در بازار پر نوسان خودروی امروز، دیدن یک آگهی با قیمتی وسوسه انگیز و پایین تر از عرف بازار، هر خریداری را به فکر فرو می برد؛ اما معمولا در انتهای این آگهی ها یک جمله کلیدی وجود دارد: «شاسی ضربه جزیی دارد». اینجاست که بزرگترین سوال برای خریدار ایجاد می شود: ماشین شاسی ضربه خورده بخریم یا نه؟ خرید خودرویی که ستون فقرات آن دچار آسیب شده، مانند راه رفتن روی لبه تیغ است. در حالی که قیمت پایین ممکن است جذاب باشد، اما ریسک های پنهان در زمینه ایمنی، هندلینگ و افت قیمت شدید، می تواند شیرینی این معامله را به تلخی تبدیل کند.
در پاسخ کوتاه و دقیق به نیاز شما باید بگوییم که خرید ماشین شاسی ضربه خورده برای استفاده طولانی مدت و خانوادگی به هیچ وجه توصیه نمی شود. شاسی خودرو نقش اساسی در حفظ جان سرنشینان و تعادل خودرو دارد و هرگونه تعمیر یا شاسی کشی، استحکام اولیه فولاد را باز نمی گرداند.
شاسی خودرو چیست و چرا قلب تپنده ایمنی محسوب می شود؟
برای اینکه درک کنیم چرا آسیب به این بخش تا این حد حیاتی است، ابتدا باید بدانیم شاسی دقیقا چیست. شاسی خودرو در واقع اسکلت بندی و چهارچوب اصلی وسیله نقلیه است که تمامی قطعات دیگر از جمله موتور، گیربکس، بدنه و سیستم تعلیق روی آن سوار می شوند. این قطعه که معمولا از فولاد با مقاومت بالا ساخته می شود، باید بتواند وزن تمامی اجزا و سرنشینان را تحمل کند و در برابر تکان های جاده مقاومت نشان دهد.
یک شاسی استاندارد به گونه ای طراحی شده که در هنگام تصادفات، انرژی ضربه را جذب کرده و مانع از انتقال آن به اتاق خودرو شود. وقتی صحبت از ماشین شاسی ضربه خورده به میان می آید، یعنی این ساختار مهندسی شده دچار تغییر فرم شده است. حتی اگر بهترین صافکار ایران با دستگاه های مدرن شاسی کشی اقدام به اصلاح آن کند، مولکول های فولاد در آن ناحیه دچار کشیدگی شده و دیگر خاصیت ارتجاعی و مقاومت روز اول را نخواهند داشت.
انواع شاسی و تاثیر نوع طراحی بر شدت آسیب ها
ساختار شاسی در خودروهای مختلف متفاوت است و همین موضوع بر نحوه تعمیر و شدت آسیب تاثیر می گذارد. به طور کلی ما با دو نوع ساختار اصلی روبرو هستیم:
۱. شاسی مستقل (Body-on-Frame)
این نوع شاسی که بیشتر در خودروهای آفرودی قدیمی، وانت ها و کامیون ها دیده می شود، از دو تیرک فولادی موازی تشکیل شده که اتاق خودرو روی آن پیچ می شود. مزیت بزرگ این سیستم این است که اگر بدنه آسیب ببیند، شاسی ممکن است سالم بماند. اما در صورت ضربه خوردن خود شاسی، به دلیل ضخامت بالای ورق ها، بازگرداندن آن به حالت اول بسیار دشوار است.
۲. شاسی یکپارچه یا مونوکوک (Unibody)
تقریبا تمامی خودروهای سواری مدرن از این ساختار استفاده می کنند. در این مدل، شاسی و بدنه به هم جوش خورده و یک کل واحد را تشکیل می دهند. این طراحی باعث کاهش وزن و افزایش ایمنی می شود. اما مشکل اینجاست که در یک تصادف، ضربه به راحتی از گلگیر به سر شاسی و سپس به کل اتاق منتقل می شود. در این خودروها، تشخیص ضربه شاسی نیاز به مهارت بالایی دارد زیرا بخش های آسیب دیده اغلب زیر لایه های رنگ و بتونه پنهان می شوند.
نشانه های خطر؛ چگونه بفهمیم شاسی ماشین آسیب دیده است؟
بسیاری از فروشندگان سعی می کنند با کلماتی مثل «ضربه جزیی» یا «فقط سر شاسی رنگ دارد»، واقعیت را کتمان کنند. اما علائم فنی وجود دارند که دروغ نمی گویند. اگر در هنگام تست رانندگی یا بازدید با موارد زیر روبرو شدید، احتمالا با یک ماشین شاسی ضربه خورده روبرو هستید:
- کشیدن فرمان به یک سمت: رایج ترین نشانه آسیب شاسی، انحراف خودرو به چپ یا راست در مسیرهای مستقیم است. اگر با رها کردن فرمان، ماشین به سرعت تغییر مسیر داد و با تنظیم فرمان (میزان فرمان) درست نشد، شاسی دفرمه شده است.
- لاستیک سایی غیرطبیعی: وقتی شاسی تراز نباشد، زاویه چرخ ها به هم می خورد. این اتفاق باعث می شود یک سمت لاستیک خیلی زودتر از سمت دیگر ساییده شود.
- پوسیدگی و زنگ زدگی مشکوک: وجود آثار جوشکاری، برش یا رنگ شدگی غیرعادی در زیر کاپوت یا کف صندوق عقب، زنگ خطر بزرگی است. کارخانه ها از ربات برای جوشکاری استفاده می کنند؛ هرگونه جوشکاری با دست نشان دهنده تعمیرات پس از تصادف است.
- عدم تقارن در فاصله بدنه: فاصله بین درها، کاپوت و چراغ ها باید در دو طرف خودرو کاملا یکسان باشد. اگر در یک سمت فاصله بین در و گلگیر بیشتر از سمت دیگر است، شاسی تحت فشار تغییر شکل داده است.
جنبه های اقتصادی؛ افت قیمت و چالش فروش مجدد
اگر همچنان می پرسید که ماشین شاسی ضربه خورده بخریم یا نه، باید به جیب خود هم نگاهی بیندازید. خرید این خودروها شاید در ابتدا ارزان باشد، اما در زمان فروش، کابوس واقعی شروع می شود.
- افت قیمت شدید: یک خودرو با شاسی ضربه خورده، بسته به شدت آسیب، بین ۲۰ تا ۵۰ درصد نسبت به مدل سالم افت قیمت دارد. این یعنی سرمایه شما به محض خرید، افت چشمگیری می کند.
- دشواری در فروش: خریداران واقعی و خانواده ها معمولا از این خودروها دوری می کنند. بنابراین شما مجبور خواهید بود ماشین را به دلالان با قیمتی بسیار پایین تر بفروشید.
- هزینه های جانبی: خودرویی که شاسی آن تراز نیست، مدام به جلوبندی، پلوس ها و تایرها فشار می آورد. شما باید سالانه هزینه های زیادی را صرف تعمیر قطعاتی کنید که به دلیل انحراف شاسی زودتر از موعد خراب می شوند.
چه زمانی خرید ماشین شاسی ضربه خورده توجیه دارد؟
با وجود تمام معایب ذکر شده، در شرایطی خاص می توان به این گزینه فکر کرد. اگر شما:
- بودجه ای دارید که فقط با آن می توانید موتور سیکلت یا خودروهای بسیار قدیمی بخرید.
- قصد دارید خودرو را برای کارهای سنگین در مسافت های کوتاه و داخل شهر (مثل وانت بار) استفاده کنید.
- ضربه صرفا در حد سینی جلو یا عقب بوده و به اصطلاح «ترافیکی» است و به محل اتصال کمک فنرها نرسیده است.
- قصد دارید خودرو را به صورت اوراقی یا برای تمرین رانندگی در محیط های بسته استفاده کنید.
راهنمای نهایی: ماشین شاسی ضربه خورده بخریم یا نه؟
در نهایت، تصمیم گیری بر عهده شماست. اما بگذارید خلاصه ای از آنچه آموختیم را مرور کنیم. شاسی خودرو ستون اصلی ایمنی و تعادل است. هرگونه آسیب به آن به معنای کاهش استحکام در تصادفات بعدی، لرزش های همیشگی اتاق، لاستیک سایی مداوم و افت قیمت شدید است. همچنین میتوانید در یک نمایندگی معتبر خرید و فروش خودرو قبل از خرید، اقدام به کارشناسی خودرو کرده تا خیالتان راحت تر باشد.
اگر از ما بپرسید که ماشین شاسی ضربه خورده بخریم یا نه، پاسخ حرفه ای ما این است: «اگر می توانید بودجه خود را کمی افزایش دهید یا مدل پایین تری اما با شاسی سالم بخرید، حتما این کار را انجام دهید.» سلامت شما و خانواده تان ارزش هزینه کردن برای یک خودروی سالم را دارد. خودرویی که شاسی آن سالم است، در سرعت های بالا به شما اعتماد به نفس می دهد و در هنگام فروش، سرمایه شما را حفظ می کند.
